Powrót do strony Blog

Dobre rady dla pokolenia epoki cyfrowej

Poniżej przedstawiamy kilka kluczowych wskazówek dotyczących dbania o higienę cyfrową i budowania zdrowych nawyków w korzystaniu z technologii. Są to propozycje praktycznych porad, które naszym zdaniem mogą przyczynić się do zachowania cyfrowej równowagi. Na pewno nie jest to lista zamknięta. Poniższe wskazówki mogą stanowić punkt wyjścia do poszukiwania jak najlepszych i adekwatnych rozwiązań. 1. Diagnoza nawyków cyfrowych. Coś od czego naszym zdaniem należy rozpocząć świadomą zmianę nawyków to analiza dotychczasowych nawyków cyfrowych, przede wszystkim korzystania z Internetu. Warto przed wprowadzaniem zmian najpierw na około 3 – 4 tygodnie włączyć monitoring ilości czasu przeznaczanego na serfowanie w sieci, na wszystkich urządzeniach cyfrowych, z których na co dzień korzystamy. Pomocne mogą okazać się tutaj dedykowane do tego celu aplikacje (część z urządzeń posiada je w standardowych narzędziach). Taka wiedza może okazać się bezcenna i wręcz niezbędna nie tylko do podjęcia pierwszych kroków ale przede wszystkim do wprowadzenia trwałych zmian dotychczasowych nawyków. 2. Emocjonalny tester wpływu. Podczas proponowanego powyżej okresu testowego zwróćmy uwagę na to, jakie reakcje i emocje towarzyszą nam w sytuacji nieustannego śledzenia wszystkich newsów publikowanych przez znajomych na portalach społecznościowych. Czy nie wywołują one w nas nadmiernego pobudzenia i napięcia? Jeśli tak, to znaczy, że powinniśmy spróbować ograniczyć odbieranie tych treści. 3. Ustalenie jasnych standardów. Jest to jedna z pierwszych rzeczy jakie powinniśmy zrobić. Dzieci (my zresztą także) potrzebują prostych, jasnych a przede wszystkim przestrzeganych (w tym przez nas) zasad. Pamiętajmy, że łatwiej jest przestrzegać zasad, w których ustaleniu współuczestniczyliśmy. Dlatego zachęcamy aby nie był to domowy regulamin, a raczej wspólnie ustalony kontrakt. Warto aby każdy z domowników podał 1 – 3 zasad. Kontrakt jest „żywym” wsparciem dla rodziny, ma prawo zmieniać się zgodnie z tym jak ewoluuje sytuacja rodzinna. Jest również na tyle pomocny na ile jest realny do przestrzegania dla wszystkich członków rodziny. 4. Ustalenie jasnych standardów w zakresie korzystania z gier komputerowych. Świat gier może wymagać dodatkowego dookreślenia (może to się też tyczyć np. oglądania telewizji/ bajek). Poniżej przedstawiamy pytania, które mogą wesprzeć w ich ustaleniu: - Jakie rodzaje gier akceptujemy w kontekście do aktualnego wieku oraz dojrzałości emocjonalnej dziecka? - W jakich dniach oraz porach dnia dziecko może grać? - Z jaką częstotliwością? - Jak długo dziecko może grać w ciągu dnia oraz w „jednym ciągu”? 5. Przykład bez hipokryzji. Bycie dobrym przykładem, a nie hipokrytą zasługuje na osobne zaznaczenie. Dziecko będzie robić to, co ty robisz, a nie to, co mu każesz! Bez tego nie uda się nam wypracować nic trwałego jako rodzicom. Zachęcamy Was zatem do podążenia tą samą drogą. 6. Nacisk na rodzinne spędzanie czasu z dziećmi. Tyczy się to nie tylko czasu poświęconego samemu dziecku. Naszym zdaniem bardzo istotne jest aby kłaść nacisk wspólne spożywanie posiłków przy stole (oczywiście bez telewizji oraz innych urządzeń), wspólne spacery oraz aktywność fizyczną, wspólne czytanie książek oraz granie w gry. Bądźmy sami jako rodzice dobrym przykładem, nie używajmy smartfonu wówczas gdy spędzamy wspólny rodzinny czas. 7. Uczenie swoich dzieci dobrych standardów budowania i wzmacniania relacji z bliskimi. Bądźmy dla nich przykładem podczas wspólnych spotkań z dalszą rodziną czy naszymi przyjaciółmi. Niech nasze dzieci mają szansę zobaczyć, że podczas spotkań sami wyciszamy telefon i koncentrujemy się na tych, z którymi aktualnie spędzamy czas. Rozmawiajmy też z nimi o tych sytuacjach, ukazując nasze rozumienie okazywania zainteresowania oraz szacunku innym. 8. Telefon do telefonowania. Odinstalujmy media społecznościowe w telefonie i używajmy ich tylko na komputerze. Ta prosta zmiana sprawi, że łatwiej będzie nam uniknąć zagrożenia związanego z FOMO. 9. Korzystanie z urządzenia zgodnie z przeznaczeniem. Odszukajmy nasz stary budzik lub zegarek na rękę, bądź kupmy je sobie i naszym dzieciom. Ograniczmy korzystanie z „multiurządzeń”. Pamiętajmy mózg nie lubi rozproszenia. Powróćmy do używania urządzeń zgodnie z ich pierwotnym przeznaczeniem. 10. Wyciszanie telefonu podczas innych aktywności. Praktykujmy włączanie trybu wyciszenia, kiedy prowadzimy samochód, pracujemy bądź uczymy się czegoś co wymaga maksymalnego skupienia uwagi. Dzięki temu unikniemy ryzyka rozproszenia uwagi, utraty koncentracji i co się z tym wiąże utraty cennego czasu. Motywujmy do takich samych działań nasze dzieci, dzieląc się z nimi negatywnymi konsekwencji braku takich nawyków. 11. Zmienienie obrazu/zdjęcia w telefonie na czarno-biały. Okazuje się, że ekran bez kolorów powoduje mniejsze wyzwalanie dopaminy i dzięki temu powstrzymuje chęć przewijania wiadomości. 12. Ćwiczenie się w „cyfrowym poście”. Wyłączmy telefon komórkowy na jedną do dwóch godzinnych w ciągu dnia, podejmując świadomą decyzję, że przeznaczamy ten dobry jakościowo czas na budowanie relacji z najbliższymi czy też osobistą potrzebę wyciszenia. Możemy poinformować swoje najbliższe otoczenie, że bierzemy „kilka godzin wolnego” od telefonu aby uniknąć niepotrzebnego niezrozumienia bądź rozżalenia z ich strony. 13. Praca zostaje w pracy. Czy wyobrażamy sobie chirurga zabierającego pacjenta na dokończenie zabiegu do domu? Mechanika, który na balkonie w bloku będzie naprawiać wymontowany z auta klienta silnik? Raczej nie! Spróbujmy więc nie sprawdzać e-maili z pracy przed pójściem spać. 14. Praca służy do pracy. Powyższa dobra zasada ma też swoją drugą stronę. Kiedy jesteśmy w pracy, skupmy się tylko na niej. Niech inne sprawy prywatne, czy rodzinne nas nie rozpraszają. Wówczas nasza efektywność wzrośnie. 15. Czas obsługi... całego świata. Idąc do większości instytucji czy firm zetkniemy się z określonymi godzinami obsługi. Nikt z nas nie dziwi się, że urzędy bądź firmy nie działają 24h/dobę. Warto się więc zastanowić, czy my mamy potrzebę być dostępnymi dla całego otaczającego nas świata bez przerwy. Wyznaczmy sobie konkretny i sztywny czas na sprawdzanie wiadomości SMS oraz odbieranie e-maili. Jako rodzice powinniśmy wypracować nawyk pracy w ciągu dnia, wyciszenia wieczorem a odpoczynku nocą. Naszym dzieciom prościej będzie przyjąć takie zasady, gdy zobaczą je w naszym działaniu. 16. Uwaga – Niebieskie Światło! Aby złagodzić potencjalne negatywne skutki ekspozycji na niebieskie światło, zwłaszcza u dzieci i nastolatków, można zastosować kilka strategii: • warto korzystać z urządzeń z ustawieniami "trybu nocnego", które zmniejszają emisję niebieskiego światła w godzinach wieczornych, co może pomóc zminimalizować jego wpływ na sen, • powinniśmy również zadbać o wprowadzenie spójnych limitów czasu spędzanego przed ekranem, zwłaszcza przed snem, co może wspierać zdrowsze wzorce snu, • powinniśmy zachęcać swoje dzieci do wspólnej aktywności na świeżym powietrzu i odpoczynku od ekranów, co pozwoli nam na zdrowy rozwój wzroku i zmniejszy obciążenia oczu, • powinniśmy w sytuacjach dużej ekspozycji na niebieskie światło używać odpowiednich kropli do oczu wspomagających ich dobre funkcjonowanie i regenerację, • pamiętajmy też o regularnych kontrolach u lekarza okulisty. 17. Bufor bezpiecznego snu. Kiedy szykujesz się do snu zadbaj o to aby wyłączyć telefon i tablet na co najmniej godzinę przed snem. Dobrze jest też połączyć to z zasadą nie trzymania tych urządzeń w swojej sypialni. Ta prosta i niedroga metoda pozwoli ci uniknąć pokusy niepotrzebnego sięgania po telefon oraz sprawi, że sen będzie o wiele lepszy. Ta zmiana zadba też o nasz budżet domowy. Gdy ją wprowadzimy, to będziemy mniej wydawać na suplementy diety podnoszące naszą koncentrację i efektywność działania. Nasz organizm najlepiej regeneruje się sam i dzieje się to tylko podczas efektywnego snu. 18. Aktywność fizyczna to fundament naszego dobrostanu. Praktykujmy aktywność fizyczną jako antidotum na problemy ze stresem i zalewem informacji cyfrowych. Ruch jest skutecznym narzędziem wspomagającym skupienie uwagi, pozwala się uspokoić, zapanować nad impulsami, wpływa korzystnie na zdolność planowania i przerzucania uwagi. Dla lepszej sprawności mózgu jest wskazany trening podwyższający nasze tętno. Z punktu funkcjonowania naszego mózgu pozytywne efekty można uzyskać uprawiając aktywność fizyczną na przykład podzieloną na 45 minut trzy razy w tygodniu. 19. Nie zostawajmy cyfrowymi Amiszami. W zakresie korzystania z mediów społecznościowych warto pamiętać, że nie chodzi o to aby wylewać przysłowiowe „dziecko z kąpielą”, odcinając się całkowicie od cyfrowego świata. Wystarczy, że wprowadzimy nowe, zdrowe nawyki a szybko zobaczymy pozytywne zmiany w naszym życiu i rodzinach. 20. Rozmowa, rozmowa i jeszcze raz rozmowa. Jest niezwykle ważne abyśmy od wczesnych lat edukowali swoje dzieci w obszarze umiejętności korzystania z mediów, tak aby wyposażyć je w niezbędną wiedzę i narzędzia wspomagające je w rozróżnianiu wiarygodnych źródeł i krytycznym myśleniu odnośnie publikowanych treści. Dodatkowo to my możemy najpełniej uświadomić ich odnośnie do zagrożeń związanych z cyberprzemocą